در حمل دمایی، شکست زنجیرهٔ سرد فقط یعنی چند درجه اختلاف—اما نتیجهاش میتواند مرجوعی، از دسترفتن بازار، یا حتی ریسک سلامت مصرفکننده باشد. ما در سپند راه آگرین حمل یخچالی را فقط به «تریلی رفر» یا «کانتینر ریفر» محدود نمیکنیم؛ از پیشسردسازی، چیدمان علمی، دیتالاگر، مسیرهای کوتاهتر، توقفهای امن، و تحویل کنترلشده استفاده میکنیم تا دما در «کل مسیر» در بازهٔ هدف بماند.
چه کالاهایی را پوشش میدهیم؟
- غذایی و کشاورزی: لبنیات، پروتئینی، سبزی و میوهٔ تازه، مواد اولیهٔ خوراکی
- نیمهفراوری/فریز: فرآوردههای سرد/منجمد، بستنی، خمیرها
- بهداشتی/آرایشی حساس به دما
- مواد شیمیایی با الزامات دمایی (غیرخطرناک)
برای دارویی/زیستی که الزامات بسیار سختگیرانه دارند، امکان طراحی مسیر و کنترلهای تکمیلی هست (مطابق رویههای مرسوم GDP/HACCP). اگر نیاز به بستهبندی فعال/منفعل خاص باشد (PCM/Ice Packs/Phase-Change) میتوانیم تامین و برنامهریزی کنیم.
بازههای دمایی رایج
- Chilled: 0 تا +4°C یا +2 تا +8°C (لبنیات، تازهخوارکی)
- Controlled Room Temp (CRT): +15 تا +25°C (برخی محصولات حساس)
- Frozen: −18°C و پایینتر
بازهٔ دقیق را طبق مشخصات محصول/مقصد قفل میکنیم و در اسناد درج میشود.
مودهای حمل و تفاوتهایشان
زمینی (تریلی/کامیون یخچالی)
- مناسب برای اروپا ↔ ایران و توزیع منطقهای/داخلی
- مزایا: کنترل پیوستهٔ دما، توقفهای برنامهریزیشده، امکان اسکورت برای HVA
- نکتهٔ کلیدی: Pre-Cool وسیلهٔ نقلیه قبل از بارگیری + بارگیری سریع از درب سردخانه
دریایی (کانتینر Reefer)
- مناسب FCL برای صادرات/واردات حجیم
- مزایا: پایش دما از راه دور، رویدادنگاری (Milestones)، Free Time قابل برنامهریزی
- نکتهٔ کلیدی: چیدمان درست داخل کانتینر (فاصله از دیوارهها، کانال هوا) + Desiccant/لاینر در صورت ریسک رطوبت
هوایی (استاندارد/اکسپرس)
- برای فوریتی/ارزشبالا/نمونهها
- مزایا: مسیر کوتاه، توقف کم
- نکتهٔ کلیدی: انتخاب پرواز نزدیک به زمان Pick-up، کاهش زمان روی زمین، بستهبندی Passive/Active مناسب
کنترلهای ما در پنج گام
- پیشسردسازی (Pre-Cool): وسیلهٔ نقلیه/کانتینر و محیط بارگیری به Set-Point میرسند؛ تاییدیه ثبت میشود.
- چیدمان علمی: عدم مسدودشدن جریان هوا، راهرو مرکزی، فاصله از دیوارهها/کف، پالت استاندارد.
- ثبت و پایش دما: Data Logger داخل بار + ثبت دمای دستگاه؛ قرائت در نقاط کلیدی و ذخیرهٔ فایل گزارش.
- مسیر و توقفهای امن: Stop Points کوتاه و امن، سوختگیری برنامهریزیشده، عبور از گلوگاهها در زمانهای کمترافیک.
- تحویل کنترلشده: بررسی سریع دما در مقصد، رزرو روی رسید در صورت مغایرت، و تحویل طبق SOP.
بستهبندی و آمادهسازی (جایی که بیشترین خطا رخ میدهد)
- کارتن/پالت استاندارد ضد رطوبت؛ shrink/stretch و استرپ محکم
- Insulation داخلی در صورت مسیر طولانی/تغییرات دمای محیط
- جعبههای ایزولهٔ منفعل (PCM/Ice Packs) برای بخشهای «خارج از سردخانه»، مثل انتقال تا فرودگاه
- Label دمایی و هشدار جهت چیدمان (This Side Up / Do Not Freeze)
- ثبت Batch/Lot/Expiry برای رهگیری و فیفو/فیفو (FEFO) در انبار مقصد
مدارک و همراستاسازی با اینکوترمز
- Commercial Invoice / Packing List با ذکر شرایط دمایی و Expiry (در صورت نیاز)
- اسناد حمل (CMR/BL/AWB) با تگ «Temperature Controlled» و Set-Point
- گواهیهای بهداشتی/دامپزشکی/استاندارد در صورت الزام
- Cargo Insurance – Clause A + Temperature Deviation (اگر لازم است)
- انتخاب Incoterms متناسب: برای دماییها معمولاً CIP/CIF با پوشش بیمهٔ کافی یا DAP/DPU با تحویل سریع در مقصد نتیجهٔ بهتری میدهد.
رهگیری و گزارشدهی
- Milestones: بارگیری از سردخانه، خروج، گذر مرز/اسکله/فرودگاه، ورود، تحویل
- ETA پویا با بافر منطقی در فصلهای پیک
- فایل Logger (PDF/CSV) و رویدادهای دمایی ضمیمهٔ پرونده
- گزارش اختتامیه: زمانهای واقعی، انحرافات دمایی، پیشنهاد اصلاح برای دفعات بعد
سناریوهای نمونهٔ انسانی
- لبنیات تازه – اروپا → ایران (زمینی یخچالی): Set-Point +4°C، Pre-Cool، Logger داخل هر پالت، Stop Points کوتاه و امن، تحویل صبح زود جهت کاهش Risk.
- محصول فریز −18°C – صادرات: Reefer با ثبت مداوم، بارگیری مستقیم از تونل انجماد، چک وزن/چیدمان، هشدار Free Time بندر برای جلوگیری از افزایش دمای هولد.
- نمونههای آزمایشگاهی – هوایی اکسپرس: بستهٔ ایزولهٔ Passive، برنامهٔ پرواز نزدیک، تحویل Door-to-Door با تحویلگیرندهٔ مشخص و تایید دما در لحظه.
KPIهایی که جدی میگیریم
- On-Temp % (درصد زمانِ در بازهٔ هدف)
- On-Time Delivery (تحویل بهموقع)
- Deviation Events (تعداد و مدت انحراف)
- Claim Rate و زمان بستن پروندهها
- Cross-Dock Time در نقاط انتقال (برای کاهش مواجههٔ محیطی)
ریسکهایی که مدیریت میکنیم
- بازشدن دربهای متعدد: مسیر و بارگیری را طوری میچینیم که توقفهای غیرضروری حذف شود.
- ازدحام مرزی/بندری: پنجرهٔ زمانی مناسب + مسیر جایگزین + هماهنگی ترخیص پیشدستانه.
- شکست بستهبندی منفعل: انتخاب PCM/ژل مناسب، تست قبل از حرکت، بافر دمایی برای بدترین سناریو.
- عدم پذیرش در مقصد بهخاطر دما: Logger و گواهیهای بهروز؛ رزرو روی رسید تحویل در صورت مغایرت و شروع فوری فرآیند بررسی.
پرسشهای پرتکرار
Logger حتماً لازم است؟ برای بیشتر محمولههای حساس بله؛ بدون دادهٔ معتبر، اثبات زنجیرهٔ سرد بسیار سخت است.
راننده دما را روی +4 میگذارد؛ کافی است؟ خیر؛ باید Pre-Cool، چیدمان صحیح، Logger و درببندی کاهشیافته همزمان رعایت شوند.
اگر در مقصد دما خارج از بازه باشد چه؟ رزرو روی رسید + قرائت Logger + نمونهبرداری (در صورت نیاز)؛ ما پروندهٔ Claim را با مدارک استاندارد جلو میبریم.
LCL دریایی برای دماییها مناسب است؟ در مسیرهای خاص و با زمانبندی دقیق ممکن است، اما FCL Reefer پیشبینیپذیرتر است.
هزینهها را چطور کنترل کنیم؟ با مسیر کوتاهتر، Cross-Dock سریع، Free Time مناسب، انتخاب بستهبندی منفعل بهینه و برنامهٔ بارگیری/تخلیهٔ دقیق.
خروجیهایی که تحویل میگیرید
- Cold Chain SOP شخصیسازیشده (از مبدأ تا تحویل)
- Plan مسیر + Set-Point + Logger Placement
- چکلیست بارگیری سردخانه و تحویل کنترلشده
- گزارش Logger و گزارش اختتامیه با KPIها
- پیشنهادهای بهبود برای کاهش زمان مواجههٔ محیطی/هزینهٔ زنجیرهٔ سرد
جمعبندی
حمل یخچالی موفق یعنی پیشسردسازی + چیدمان درست + پایش مداوم + توقفهای امن + تحویل کنترلشده. ما این پنجگانه را یکپارچه میکنیم تا محمولهٔ شما در بازهٔ هدف بماند، بهموقع برسد، و قابلاثبات باشد.